Μέγα φιάσκο με τα εισοδηματικά κριτήρια στα επιδόματα
Τεράστιους φόρους αλλά και λιγότερα επιδόματα καλούνται να αντιμετωπίσουν χιλιάδες φορολογούμενοι τα τελευταία χρόνια, καθώς το οικονομικό επιτελείο δεν έχει αλλάξει τα εισοδηματικά κριτήρια που συνοδεύουν τα τεκμήρια, αλλά και τις παροχές που λαμβάνουν οι δικαιούχοι. Κι αυτό γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις τα κριτήρια παραμένουν «παγωμένα» εδώ και πολλά χρόνια, ενώ όποιες αλλαγές σχεδιάζονται να εφαρμοστούν από του χρόνου σε ορισμένα επιδόματα θα περιλαμβάνουν τεράστιους «κόφτες», πετώντας έξω χιλιάδες δικαιούχους.
Αλλωστε, τρανό παράδειγμα της κυβερνητικής πολιτικής αποτέλεσε η επιβολή του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος στους επαγγελματίες, από την οποία το κράτος εξοικονόμησε πάνω από 100 εκατ. ευρώ, καθώς χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι έχασαν τα επιδόματα που λάμβαναν λόγω… εισοδήματος.
Πώς χάνονται
Παρά την παρατεταμένη ακρίβεια που «ροκανίζει» συνεχώς το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, το οικονομικό επιτελείο δεν έχει αναπροσαρμόσει τα κριτήρια για τη διανομή παροχών και επιδομάτων.
Συγκεκριμένα, ο κατώτατος έχει ανέβει στα 830 ευρώ μεικτά, ενώ ο μέσος μισθός στη χώρα μας το 2024 θα διαμορφωθεί στα 1.313,55 ευρώ από τα 1.251 που ήταν το 2023. Με βάση τα τρέχοντα εισοδηματικά κριτήρια όμως, ένας μέσος εργαζόμενος στην Ελλάδα χάνει όλα τα επιδόματα της κυβέρνησης, καθώς θεωρείται μη ευάλωτος!
Μάλιστα, ο ίδιος εργαζόμενος θα κληθεί να πληρώσει και φόρο στην Εφορία 2.094,68 ευρώ είτε μέσω της παρακράτησης (ΦΜΥ) που πληρώνεται απευθείας από τον μισθό του είτε με το εκκαθαριστικό μετά την υποβολή της φορολογικής του δήλωσης.
Για να γίνει ακόμα πιο αντιληπτός ο παραλογισμός του οικονομικού επιτελείου, σε περίπτωση που επιτευχθεί ο κυβερνητικός στόχος για αύξηση του μέσου μισθού στο τέλος της τετραετίας στα 1.500 ευρώ μεικτά, ένας εργαζόμενος θα δηλώνει ετήσιο εισόδημα 21.000 ευρώ, που οδηγεί σε φόρο εισοδήματος 2.783 ευρώ, με αποτέλεσμα να χάνει όλα τα επιδόματα του κράτους, παρά το γεγονός ότι το κόστος ζωής δεν ανταποκρίνεται σε αυτό το ύψος αποδοχών.
Αντίστοιχα, με την επερχόμενη αύξηση του κατώτατου μισθού την Πρωταπριλιά του 2025 στα επίπεδα των 870 ευρώ μεικτά πολλοί εργαζόμενοι θα κινδυνεύουν να χάσουν αρκετά επιδόματα.
Ο… παραλογισμός
Με τη φετινή αύξηση του κατώτατου μισθού στα 830 ευρώ μεικτά η Εφορία επιβάλλει φόρο στους συγκεκριμένους εργαζομένους σχεδόν 480 ευρώ (!), καθώς αλλάζουν φορολογική κλίμακα και ανεβαίνει το ποσό του φόρου. Σε περίπτωση που ένας φορολογούμενος (με βασικό μισθό) διαθέτει ένα σπίτι και ένα αυτοκίνητο, τότε καλείται να καταβάλει υπέρογκους φόρους, καθώς πέφτει στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων διαβίωσης. Τα κριτήρια που επιβάλλει το κράτος παραμένουν ίδια εδώ και πολλά χρόνια, παρότι το κόστος ζωής έχει αλλάξει, οι μισθοί (σε ονομαστικούς όρους) έχουν αυξηθεί, ενώ η ίδια η κυβέρνηση χαρακτηρίζει τα τεκμήρια αναχρονιστικά, άδικα και σε πολλές περιπτώσεις παράλογα.
Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, τα βασικά τεκμήρια δαπανών διαβίωσης αντιστοιχούν στα 3.000 ευρώ για τον άγαμο ή τον έγγαμο που έχει επιλέξει να υποβάλει τη δήλωσή του χωριστά από τη σύζυγο ή τον σύζυγο, 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος κι έχει επιλέξει να υποβάλει κοινή δήλωση με την ή τον σύζυγο. Πρόκειται για ένα τεκμήριο επειδή ο φορολογούμενος… ζει και αναπνέει.
Σε αυτό προστίθεται το τεκμήριο κατοικίας, που υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της:
μέχρι 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
από 81 τ.μ. μέχρι 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
από 121 τ.μ. μέχρι 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
από 201 τ.μ. μέχρι 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
Επίσης, επιβάλλονται τεκμήρια και για την κατοχή οχημάτων, όπως:
Για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κ.ε. ισχύει τεκμήριο 4.000 ευρώ.
Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε. προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε. προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε. προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
Τα παραπάνω ισχύουν και για αυτοκίνητα μεικτής χρήσης, καθώς και για αυτοκίνητα τύπου jeep, και μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
Το τεκμήριο διαβίωσης για κάθε ηλεκτροκίνητο όχημα του οποίου η ισχύς μετράται αποκλειστικά με KW, ορίζεται σε 4.000 ευρώ ανεξαρτήτως ισχύος.
Μάλιστα, πρόσφατα άνεργος φορολογούμενος δικαιώθηκε από τη Δικαιοσύνη στην οποία είχε προσφύγει, καθώς είχε δηλώσει μηδενικό εισόδημα και κλήθηκε να πληρώσει φόρο 3.304 ευρώ λόγω των τεκμηρίων διαβίωσης, δηλαδή του σπιτιού που κατέχει, ενός αυτοκινήτου 1.400 κυβικών του 2004, αλλά και των 3.000 ευρώ που επιβάλλεται σε κάθε φορολογούμενο ως ελάχιστο τεκμαρτό ποσό διαβίωσης.
Φυσικά, το τελευταίο ποσό είναι το λιγότερο εκτός τόπου και χρόνου, καθώς με την ακρίβεια που μαστίζει τη χώρα το ετήσιο κόστος για έναν φορολογούμενο είναι υψηλότερο, συνεπώς ο υπολογισμός των τεκμηρίων έχει λάθος βάση εδώ και χρόνια.
Η θέρμανση
Αντίστοιχα, στο επίδομα θέρμανσης τα κριτήρια παραμένουν τα ίδια από το 2022. Για τον άγαμο το ανώτατο ποσό για τη λήψη του επιδόματος ανέρχεται στα 16.000 ευρώ (αυξήθηκε από τα 14.000 ευρώ που ήταν το 2021). Εκτοτε όμως, όπως υποστηρίζει και η κυβέρνηση, οι μισθοί έχουν αυξηθεί τόσο στον κατώτατο όσο και στον μέσο μισθό.
Με βάση τις έως τώρα δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, τόσο τα εισοδηματικά όσο και τα περιουσιακά κριτήρια θα παραμείνουν «παγωμένα» ακόμα μια χρονιά, όπως αναμένεται να «αποκαλυφθεί» και στην απαραίτητη Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα πρέπει να εκδοθεί τις ερχόμενες ημέρες, για να ανοίξει στη συνέχεια η πλατφόρμα «MyΘέρμανση».
Συγκεκριμένα, το ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημα, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής του, πραγματικό ή τεκμαρτό, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 16.000 ευρώ για άγαμο τον άγαμο ή τον ευρισκόμενο σε κατάσταση χηρείας ή σε διάσταση, και τα 24.000 ευρώ για τον έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης που υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση.
Για κάθε εξαρτώμενο τέκνο το ισχύον εισοδηματικό όριο θα προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ. Για τη μονογονεϊκή οικογένεια το ετήσιο εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 29.000 ευρώ, με προσαύξηση 5.000 ευρώ για κάθε παιδί.
Εφόσον πρόκειται για αιτούντα που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα από τη δραστηριότητα αυτή να μην υπερβαίνουν το ποσό των 80.000 ευρώ.
Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 200.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει ή το ποσό των 300.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή μονογονεϊκή οικογένεια.
Μπαίνουν… κόφτες στις παροχές για τα παιδιά
Απώλειες βιώνουν και χιλιάδες οικογένειας για το επίδομα παιδιού, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που το απώλεσαν πλήρως για ελάχιστα ευρώ.
Εστω ότι ζευγάρι με ένα παιδί εμφάνισε το 2023 στη φορολογική του δήλωση οικογενειακό εισόδημα 25.000 ευρώ. Με αυτό το ποσό το επίδομα τέκνων προσδιορίστηκε στα 28 ευρώ τον μήνα ή στα 336 ευρώ ετησίως. Στη φετινή φορολογική δήλωση το οικογενειακό εισόδημα υα διαμορφωθεί στα 26.500 ευρώ. Αυτή η αύξηση των 1.500 ευρώ (περίπου 6%) οδηγεί σε μηδενισμό του επιδόματος και απώλεια των 335 ευρώ.
Αντίστοιχα, ζευγάρι με δύο παιδιά και οικογενειακό εισόδημα 15.000 ευρώ έλαβε πέρυσι επίδομα 84 ευρώ τον μήνα ή 1.008 ευρώ για όλο το έτος.
O ένας από τους δύο γονείς είναι αυτοαπασχολούμενος και φέτος δήλωσε στην Εφορία 11.000 ευρώ (έναντι των 3.000 ευρώ πέρυσι), λόγω του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Αυτό σημαίνει ότι το οικογενειακό εισόδημα ανήλθε στα 23.000 ευρώ και το ποσό του επιδόματος περιορίζεται στα 56 ευρώ τον μήνα ή στα 672 ευρώ συνολικά. Αρα, η απώλεια ξεπερνά τα 350 ευρώ.
Η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει αλλαγές στα εισοδηματικά κριτήρια σε επιδόματα όπως είναι αυτό του παιδιού (Α21), αλλά και αυξήσεις στα ποσά που λαμβάνουν οι δικαιούχοι, γεγονός που για πολλούς θα αποτελέσει ανάσα. Ωστόσο, την ίδια ώρα θα ενοποιηθούν η δεύτερη και η τρίτη εισοδηματική κλίμακα, ενώ θα επιβληθούν και «κόφτες».
Στο επίδομα παιδιού η 1η κλίμακα αυξάνεται στα 75 ευρώ και στα 150 ευρώ για το τρίτο παιδί και τα επόμενα. Εισάγονται ωστόσο περιουσιακά κριτήρια κινητής και ακίνητης περιουσίας, που σήμερα δεν υπάρχουν.
Παράλληλα, ενοποιούνται η 2η και η 3η εισοδηματική κλίμακα σε μία, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ποσό για τους δικαιούχους της 3ης κλίμακας από τα 28 ευρώ ανά παιδί, στα 45 ευρώ και στα 90 ευρώ για το τρίτο παιδί και τα επόμενα.
Στα περιουσιακά στοιχεία που θα ελέγχονται περιλαμβάνονται η ακίνητη περιουσία, οχήματα, καταθέσεις και τοποθετήσεις σε μετοχές και ομόλογα. Συγκεκριμένα, ο «κόφτης» για τη χορήγηση του επιδόματος τέκνων που θεσπίζεται πρώτη φορά καθορίζεται για μια οικογένεια με δύο παιδιά στα 210.000 ευρώ για την αξία της ακίνητης περιουσίας, ενώ για τα αυτοκίνητα το όριο είναι τα 1.600 κυβικά.
Ολα τα παραπάνω, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, αναμένεται να οδηγήσουν σε μείωση ή απώλεια του επιδόματος για το 20% των σημερινών δικαιούχων.
Το νέο δεδομένο με την κινητή περιουσία
Εκτός από το επίδομα παιδιού, και στο επίδομα στέγασης εισάγεται το κριτήριο της κινητής περιουσίας που δεν υπήρχε μέχρι σήμερα, με τον κίνδυνο απώλειάς του να είναι ορατός για χιλιάδες οικογένειες.
Ωστόσο, και σε αυτό το επίδομα τα εισοδηματικά κριτήρια έχουν παραμείνει σταθερά εδώ και χρόνια, χωρίς να έχει γίνει καμία απολύτως αναπροσαρμογή στα σημερινά δεδομένα.
Συγκεκριμένα, το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια ορίζεται επιπλέον προσαύξηση 3.500 ευρώ για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού, ενώ το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Στην πράξη, ένα ζευγάρι για να δικαιούνται το επίδομα στέγασης θα πρέπει να έχει εισόδημα 750 ευρώ τον μήνα καθαρά, δηλαδή να εργάζεται μόνο ο ένας εκ των δύο. Ωστόσο, αν κάποιος λαμβάνει τον βασικό μισθό συν το επίδομα γάμου (επιπλέον 10%), τότε το φορολογητέο εισόδημα αγγίζει τα 11.270, δηλαδή υπερβαίνει το όριο των 10.500 ευρώ που ορίζει ο νόμος.
Ο παραλογισμός του μέτρου εξαιρεί από το επίδομα και ένα ζευγάρι στο οποίο ο ένας εργάζεται με τον βασικό και ο άλλος part time, καθώς για το συγκεκριμένο επίδομα θεωρούνται… υψηλόμισθοι και πως δεν χρειάζονται καμία στήριξη από την Πολιτεία.