χρόνια μετά το τέλος των Μαχών…
Βίτσι και Γράμμος: Αύγουστος 1949, όταν έπαυσαν τα όπλα
Ίσως λίγοι να θυμηθούν ότι κάποιες τέτοιες ημέρες του Αυγούστου, πριν 75 έτη, έληγε μία Τραγωδία για την Ελλάδα. Μιλάμε για το 1949, όταν τον Αύγουστο, στα σκληρά βουνά του Γράμμου και του Βιτσίου στην Ήπειρο και την Μακεδονία, σταματούνε οι πολεμικές αντιπαραθέσεις. Σταματά να ακούγεται ο ήχος από τα πάσης φύσεως όπλα.
Μία Ανταρσία, οργανωμένη από μία μειοψηφία και στηριγμένη από τον ξένο παράγοντα, λαμβάνει τέλος, μετά από τρία εφιαλτικά χρόνια.Η Ελλάς, που έβγαινε από τα ερείπια της Κατοχής, θα βρισκόταν σε μία μεγάλη δοκιμασία, καθώς κάποιοι οπαδοί του Κομμουνισμού βρήκαν την ευκαιρία να χτυπήσουν το πληγωμένο από τις κατοχικές δοκιμασίες Ελληνικό κράτος.
Ο Κομμουνισμός στην Ελλάδα ήταν πάντα μειοψηφία. Αλλά μέσα στο θολό τοπίο της Κατοχής και με όχημα το (σκοπίμως «άχρωμο» στην αρχή) ΕΑΜ κατορθώνει να απλωθεί σε ευρέα στρώματα του Ελληνικού Λαού. Φωνάζει και αγωνίζεται για κάτι που συγκινεί τους, σκλαβωμένους στους κατακτητές, Έλληνες. Να αγωνιστούν για Ελευθερία, για ανάκτηση της χαμένης Εθνικής Αξιοπρέπειας του Έλληνα, που πιο πριν, κατά τις χρυσές σελίδες του Έπους του 1940-1941, είχε φτάσει στα ουράνια η αίγλη της.
Και με τα συνθήματα αυτά, σε συνδυασμό με την οργανωτικότητα και την συνωμοτικότητα του κομμουνιστικού δικτύου στην Ελλάδα, κατάφερε το ΕΑΜ να εξαπλωθεί. Και, καθώς εισερχόταν σε κινήσεις εσωτερικού Εμφυλίου Πολέμου (εξοντώνοντας σε ΟΛΗΝ την Κατεχόμενη Ελλάδα όσους δεν μπορούσε να εντάξει ή να υποτάξει, όπως τις λοιπές αντιστασιακές ομάδες), μετέτρεπε τα μέλη του σε άμεσους ή έμμεσους συνενόχους του. Ακόμη και τους πιο καλοπροαίρετους.
Και αυτά τα μέλη (πολλά από τα οποία δεν ήξεραν πιο πριν τι είναι Κομμουνισμός και ποιες πρακτικές εφαρμόζει) ήταν το ακροατήριο των μηνυμάτων για δράση από το ΕΑΜ και το ΚΚΕ. Το ακροατήριο που θα πάρει τα όπλα και στα Δεκεμβριανά του 1944 και στην Κομμουνιστική Ανταρσία των ετών 1946-1949. Για να μην μιλήσουμε για τους χιλιάδες αρπαγέντες και βιαίως στρατολογηθέντες, όλων των ηλικιών, και άνδρες και γυναίκες, στις τάξεις του Στρατού τους, στα ίδια χρόνια.
Ο ΤΡΙΤΟΣ ΚΑΙ ΠΙΟ ΑΙΜΑΤΗΡΟΣ ΓΥΡΟΣ…
Στην Τρίτη προσπάθειά του (τον Τρίτο Γύρο, μετά τους άλλους δύο, σε Κατοχή και Δεκεμβριανά), το ΚΚΕ, για να καταλάβει την εξουσία ή ένα μέρος της Ελλάδος (και να το μετατρέψει σε «Λαϊκή Δημοκρατία», κάτι που διακήρυσσε και η ίδρυση «Κυβέρνησης του βουνού», τον Δεκέμβριο του 1947) είχε μπροστά έναν ζυμωμένο και σπουδαγμένο Μπολσεβίκο. Τον Νίκο Ζαχαριάδη, που ήταν απών (λόγω εγκλεισμού του στις φυλακές από τους Κατακτητές έως το 1945) στις πολεμικές κινήσεις του ΚΚΕ, στα έτη 1942-1945. Έναν Γενικό Γραμματέα που είδε ότι, όταν αυτός απουσίαζε και άλλα –λιγότερο καταρτισμένα- στελέχη καθοδηγούσαν το Κομμουνιστικό Κίνημα, το τελευταίο είχε κάνει βήματα και είχε γίνει υπολογίσιμη δύναμη.
Τόση δύναμη, ώστε να επιχειρήσει να μονοπωλήσει την Εθνική Αντίσταση, να τα βάλει και με την τότε Ελληνική Κυβέρνηση και με τους Συμμάχους της Ελλάδος στον αγώνα κατά του Άξονος.
Αυτήν την δύναμη θέλησε να αξιοποιήσει με ύπουλο τρόπο ο Νίκος Ζαχαριάδης. Δεν επέλεξε την συμμετοχή του ΚΚΕ στις εκλογικές διαδικασίες, όπως έπραξαν τα εξίσου ισχυρά ομόλογά τους Κομμουνιστικά Κόμματα σε Ιταλία και Γαλλία (που, αν και δεν πήρανε την εξουσία, επηρέασαν τις εκεί εξελίξεις και υπήρξαν ένα παράθυρο της κομμουνιστικής Μέκκας, της Μόσχας, προς τον Δυτικό Κόσμο).
Ο Ζαχαριάδης όμως (αγνοώντας και το ότι με συγκατάθεση του αγαπημένου του Ιωσήφ Στάλιν είχε «παραχωρηθεί» στον έλεγχο των Δυτικών Δυνάμεων, με την ίδια ευκολία που η Δύση προσέφερε στον ηγέτη της Σοβιετικής Ενώσεως χώρες, σαν την Ουγγαρία ή την Ρουμανία) επέλεξε την ένοπλη σύγκρουση. Στις Εκλογές του Μαρτίου 1946 (τις πρώτες στην Ελλάδα μετά από μια δεκαετία χωρίς Εκλογές και με απουσία Βουλής) το Κόμμα του Ζαχαριάδη δηλώνει ΑΠΟΧΗ. Ίσως, με την τόση επιρροή που είχε αποκτήσει στα χρόνια εξαπλώσεως του ΕΑΜ, να πετύχαινε άνετα ένα διψήφιο ποσοστό ψήφων, κάτι που θα του έδινε ισχυρή φωνή στην Βουλή.
Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΡΣΙΑΣ ΣΤΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟ.
Την ίδια ημέρα των Εκλογών (31 Μαρτίου 1946) το ΚΚΕ και ο Ζαχαριάδης επιλέγουν ένα θεαματικό και φονικό χτύπημα στο Λιτόχωρο Πιερίας, εξοντώνοντας εκπροσώπους του Κράτους και της Τάξεως (Στρατιώτες και Χωροφύλακες). Παράλληλα, οργανώνει σιγά-σιγά τις μικρές ομάδες των οπαδών του που βγαίνουν στα βουνά.
Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, το 1946, ανακοινώνει την ίδρυση και την συγκρότηση του Στρατού του, που τον ονομάζει «Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας». Αφού «έπαιξε» επιτυχημένα με τα επίθετα «Ελληνικός» και «Εθνικός» στα χρόνια της Κατοχής με τις οργανώσεις που δημιουργεί, τώρα επιλέγει ως επιθετικό προσδιορισμό το «Δημοκρατικός». Κάτι που θα κάνει και με την «Κυβέρνηση του βουνού», που συγκροτεί την επόμενη χρονιά και που θα έχει για «Πρωθυπουργό» τον ίδιο που έχει για «Αρχηγό» στον «Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας», τον Μάρκο Βαφειάδη. Σαν να θέλει να τονίσει ότι οι αντίπαλοί του (οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, που ουσιαστικά αντιπροσώπευαν το 80-90% του Λαού) ήταν ο ….Αντιδημοκρατικός Στρατός.
Αυτού του είδους την προπαγάνδα, που διαστρέφει ολοκληρωτικά την ιστορική αλήθεια, έχουν υιοθετήσει και σύγχρονοι οπαδοί του ΚΚΕ και του Στάλιν εν Ελλάδι, όταν από Πανεπιστημιακής καθέδρας ή στα βιβλία τους χαρακτηρίζουν τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ως….«Κυβερνητικό Στρατό». Λες και δεν ξέρουν ότι πάντα ο Στρατός μιας χώρας καθοδηγείται από την Κυβέρνηση της χώρας. Ή ότι σε μία χώρα δεν υπάρχει «Στρατός της Αντιπολίτευσης»….
ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΛΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ.
Ουσιαστικά, όμως, το ΚΚΕ με την καθοδήγηση του Νίκου Ζαχαριάδη και των προθύμων εκτελεστικών του οργάνων (που θα τους ορίσει ο ίδιος «υπουργούς» της «Κυβέρνησής» του ή Μεράρχους των Μεραρχιών του ή Πολιτικούς Επιτρόπους) θα οδηγήσει την Ελλάδα σε μία αιματηρή τριετία ως τον Αύγουστο του 1949.
Και στην αιματηρή αυτή πορεία, με τις πρακτικές τους, το ΚΚΕ και ο Ζαχαριάδης θα οδηγήσουν στον θάνατο χιλιάδες μέλη του ΚΚΕ, αλλά και όσους παρέσυραν με εκβιασμούς ή απαγωγές στην τροχιά του. Για να μην μιλήσουμε για το πόσες χιλιάδες στρατεύσιμοι και άμαχοι της «άλλης πλευράς» χάθηκαν και πόσα σπίτια θρήνησαν τότε. Σπίτια που δεν είχαν, πολλές φορές, μπορέσει να κλείσουν τις πληγές που άφησε η Κατοχή. Και μάλιστα στην ύπαιθρο, την Ελληνική επαρχία, με τις πληγές χαίνουσες και εμφανείς, σε καμμένα χωριά, γκρεμισμένα σχολεία και γεφύρια…
Μα και όσοι από αυτούς που ακολούθησαν τα κελεύσματα του ΚΚΕ και του Ζαχαριάδη, τον Αύγουστο του 1949 θα επιζήσουν, από τις τελευταίες μάχες σε Γράμμο και Βίτσι (μία τακτική προσπάθεια που σχεδιάστηκε από τον Αρχιστράτηγο των δύο ΟΧΙ των ετών 1940-1941 Αλέξανδρο Παπάγο και τους πολύτιμους συνεργάτες του), θα καταλήξουν σε ξένα εδάφη. Ανέστιοι, ηττημένοι, εξαθλιωμένοι, πρόσφυγες, μία ακόμη πληγή για τον Ελληνικό Λαό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΤΤΗΜΕΝΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 1949 ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΝΕΑ ΔΡΑΜΑΤΑ…
Αντί όλοι αυτοί (μαζί με όσους πολέμησαν απέναντί τους) να εργαστούν για την ανοικοδόμηση μιας νέας και καλύτερης Ελλάδος, μετά το τέλος της Κατοχής, θα βρεθούν σε χώρους μακρινούς, όπως η Ουγγαρία ή η Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν. Για να βιώσουν εκεί όχι μόνο την προσφυγιά, αλλά και το δράμα, την συνεχιζόμενη Τραγωδία που ο Κομμουνισμός και οι τακτικές του δημιουργούσαν. Με τους εσωτερικούς διχασμούς, την εύρεση «χαφιέδων» και «πρακτόρων», την αλληλοεξόντωση και την περιθωριοποίηση ή το βιολογικό τέλος μεγάλων και μικρών στελεχών του ΚΚΕ. Μία κατάσταση από μόνη της τραγική.
Κορυφαίο δείγμα αυτής της νοοτροπίας (που μόνο ψυχίατροι, ψυχολόγοι ή ψυχογράφοι μπορούν να αναλύσουν εις βάθος) ήταν ο ίδιος ο Νίκος Ζαχαριάδης. Ο οποίος, αφού βρήκε εξιλαστήρια θύματα των κακών επιλογών (ήδη από την Κατοχή, τα Δεκεμβριανά μετά, για να φτάσει στην δική του εποχή) σε κορυφαία στελέχη του δικού του Κόμματος, ήρθε κάποια στιγμή και η δική του σειρά να «πληρώσει». Ο ίδιος και η ομάδα του (που διηύθυνε ως το τέλος την Κομμουνιστική Ανταρσία) το 1950, σε κορυφαία Κομματική Συνδιάσκεψη στην Ρουμανία, έριξαν τον «λίθον του αναθέματος» σε Μάρκο Βαφειάδη, σε Άρη Βελουχιώτη, σε Γιώργη Σιάντο και σε Κώστα Καραγιώργη (που κυνηγήθηκαν ή διώχθηκαν από το Κόμμα ήδη από καιρό).
Και η επίθεση εναντίον τους στηρίχθηκε σε κατηγορίες για τις οποίες το ίδιο το ΚΚΕ θα έπρεπε να ντρέπεται που τις διατυπώνει. Να ντρέπεται λόγω ανικανότητας ή λόγω βλακείας, διότι μερικούς τους «χάρισε» στους Βρετανούς ως «πράκτορές» τους, ενώ κατέκρινε εγκληματικές τακτικές (σαν του Κλάρα-Βελουχιώτη), τις οποίες χρησιμοποίησε και εξάπλωσε ο εγχώριος Κομμουνισμός, ακολουθώντας πιστά τα ίχνη του Σοβιετικού Κομμουνισμού. Ακολουθώντας τις τακτικές των Λένιν και Στάλιν. Και για να βρεθούν «εξιλαστήρια θύματα» για τις απανωτές ήττες του Κομμουνισμού στην Ελλάδα, κατηγορήθηκαν όλοι οι άλλοι και όχι ο Ζαχαριάδης και η κοντινή του ηγετική ομάδα.
Θα έρθει όμως το 1953 ο θάνατος του Στάλιν, για να προμηνύσει τεκτονικές αλλαγές για τον διεθνή, αλλά και τον ελλαδικό, Κομμουνισμό. Κάτι που θα διαφανεί το 1955, όταν ο διάδοχος του Ιωσήφ Στάλιν στην ηγεσία της Σοβιετικής Ενώσεως, ο Νικήτας Χρουστσόφ, θα ξεκινήσει την «αποσταλινοποίηση». Ό,τι θύμιζε Στάλιν πρέπει να αποκαθηλωθεί. Να γκρεμιστεί. Και στην θέση του να υψωθεί κάτι νέο, μπας και σωθεί με μια καλύτερη εικόνα ο Κομμουνισμός, στο πλαίσιο πάντα του Ψυχρού Πολέμου.
Η ΟΙΚΤΡΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ.
Ένας από τους πολλούς που θα «γκρεμιστούν», και μάλιστα με μεγάλο πάταγο, θα είναι και ο αθεράπευτα σταλινικός Νίκος Ζαχαριάδης, απόλυτος ηγεμόνας ως τότε στο ΚΚΕ. Και μάλιστα χέρια Ελλήνων, παλιών του συναγωνιστών (που ακολούθησαν τα κελεύσματά του και βγήκανε στα βουνά) θα σπεύσουν να τον γκρεμίσουν από την θέση. Με τις ευλογίες, εννοείται, της νέας ηγεσίας στην Σοβιετική Ένωση. Θα τον διώξουν όχι μόνο από την ηγεσία, αλλά και από απλό μέλος. Και θα στείλουν τον ως τότε «μεγάλο ηγέτη» Νίκο Ζαχαριάδη σε μία ζωή μαρτυρική, σαν αυτή που για τόσα θύματά του είχε σχεδιάσει και υλοποιήσει ο ίδιος στο παρελθόν.
Από το 1955, οπότε θα χτυπηθούν και ο Ζαχαριάδης και οι «ζαχαριαδικοί» του Κόμματος, ως τον Αύγουστο του 1973, όταν ο ίδιος ο Ζαχαριάδης θα βάλει τέλος στην ζωή του. Ήταν μόλις 70 ετών και βρισκόταν περιθωριοποιημένος και διωγμένος στην μακρινή Σιβηρία. Πέρασαν 18 χρόνια μαρτυρίου, για τον άνθρωπο που σχεδίασε ανάλογα μαρτύρια σε φίλους και αντιπάλους.
Λίγοι από όσους πρωτοστάτησαν, μαζί με τον Ζαχαριάδη, πολιτικά και στρατιωτικά στην εξέλιξη της Κομμουνιστικής Ανταρσίας θα μπορέσουν να επιβιώσουν βιολογικά ή πολιτικά. Τον Νίκο Μπελογιάννη (συνένοχο ως τότε με τον Ζαχαριάδη σε αποφάσεις και πράξεις, εντός και εκτός του Κόμματος) θα τον «σώσουν» πολιτικά η δίκη και η επακολουθήσασα εκτέλεσή του, το 1952. Τον Χαρίλαο Φλωράκη (διετέλεσε διοικητής Μεραρχίας των Κομμουνιστών στα χρόνια της Ανταρσίας, ως καπετάν Γιώτης, και μετά την διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, θα πρωταγωνιστήσει στην ηγεσία του ΚΚΕ για περίοδο άνω της 20ετίας) θα τον «σώσει» η προσωπική του παρέμβαση, στην μεταπολιτευτική ζωή, που θα βάλει το ΚΚΕ ως οργανωμένο κομματικό σχηματισμό στην Βουλή.
ΟΙ ΣΤΙΓΜΑΤΙΣΜΕΝΟΙ ΑΠΌ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟΥΣ ΤΟ ΚΟΜΜΑ….
Τι να σημειώσει κανείς για στελέχη αφοσιωμένα στο Κόμμα και τον Ζαχαριάδη, σαν τον Νίκο Πλουμπίδη, που πριν εκτελεστεί από τους πολιτικούς του αντιπάλους είχε δεχθεί από το Κόμμα του το στίγμα του «χαφιέ»; Ή τον «τιμημένο καπετάν Μάρκο», τον Βαφειάδη, που τον τραγουδούσαν με περηφάνια τα στελέχη των Κομμουνιστών ανταρτών στα βουνά, για να καταλήξει «αποδιοπομπαίος τράγος» για τον εγχώριο Κομμουνισμό και να πεθάνει ως βουλευτής του ΠΑΣΟΚ; Ή τον Κώστα Καραγιώργη, τον θρυλικό αρχισυντάκτη του «Ριζοσπάστη», που πέθανε μετά από τα βασανιστήρια που τον υπέβαλαν οι παλιοί του σύντροφοι στο Βουκουρέστι, επί ηγεσίας Ζαχαριάδη;
Μία αξιοσημείωτη περίπτωση είναι ο «υπουργός» της «Κυβέρνησης του βουνού» Δημήτρης Βλαντάς. Ο οποίος μετά την πτώση Ζαχαριάδη στράφηκε σταδιακά εναντίον αυτού του εγκληματικού και αυτοκαταστροφικού μηχανισμού, ο οποίος ήταν το ΚΚΕ. Να διαβάσει κανείς, διότι αξίζει, τα όσα γράφει ο ίδιος για το Κόμμα του, που κατέληξε σε μία νέα θρησκεία για τα μέλη του, τακτική και του απανταχού Κομμουνισμού. Να διαβάσει, επίσης, τα όσα γράφουν για τον Κομμουνισμό, τον Σταλινισμό και το ΚΚΕ του Ζαχαριάδη η σύντροφος του Μπελογιάννη, η Έλλη Παππά, ο υιός του Μπελογιάννη, ο Νίκος, και ο συγκρατούμενός του, θανατοποινίτης και επί 15 έτη έγκλειστος, Τάκης Λαζαρίδης.
«ΕΥΤΥΧΩΣ ΗΤΤΗΘΗΚΑΜΕ, ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ»
Ο Τάκης (Φιλάρετος) Λαζαρίδης, που με στέρεα επιχειρήματα και καθαρή ειλικρίνεια ανεφώνησε : «Ευτυχώς ηττηθήκαμε, σύντροφοι».Για να τονίσει σε όσους έδωσαν την ζωή τους για αυτό το «όραμα» (ο ίδιος έμεινε 15 από τα πιο καλά και δημιουργικά χρόνια της ζωής του στα κελιά φυλακών και σε εξορίες) ότι ο αγώνας τους ήταν σε λάθος κατεύθυνση. Και, τελικά, η ήττα του 1949 στον Γράμμο και το Βίτσι ήταν μία ευλογία για την Ελλάδα, που απέφυγε τα χειρότερα.
Οι Έλληνες νέοι, που στα έτη 1946-1949, από τις τάξεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής και των Μονάδων Ασφαλείας (ΜΑΥ και ΜΑΔ) που σε κάθε περιοχή συγκροτούνταν, πολέμησαν για την Ελλάδα, αξίζουν τον σεβασμό μας. Τους χρωστάμε πολλά.
Υποκλινόμαστε στους νεκρούς και τους τραυματίες που πότισαν τα χώματα της Ελλάδος, στα πεδία των μαχών, στα έτη 1946-1949.Σεβόμαστε τους αγνοουμένους και όσους επέστρεψαν στις οικίες και τους δικούς τους. Όλοι αυτοί κράτησαν την Ελλάδα ζωντανή και ελεύθερη, ως ένα ζωντανό μέλος του Δυτικού Κόσμου. Πιο κοντά στην Ελευθερία και πολύ μακριά από την τυραννία του Κόκκινου Ολοκληρωτισμού.
Γεώργιος Διον. Κουρκούτας
Φιλόλογος- συγγραφέας